Czym jest rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków?
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków to ustrój majątkowy, który polega na tym, że w trakcie trwania małżeństwa każdy z małżonków posiada swój odrębny majątek. Oznacza to, że to, co zarobi lub nabędzie, należy wyłącznie do niego. Jednak istotą tego rozwiązania jest to, że przy ustaniu ustroju (np. w wyniku rozwodu, separacji czy śmierci jednego z małżonków) dokonuje się wyrównania dorobków. W praktyce oznacza to, że ten z małżonków, który w czasie trwania małżeństwa zgromadził mniejszy majątek, może domagać się od drugiego rekompensaty, aby wyrównać różnicę.
Dlaczego powstało takie rozwiązanie?
Tradycyjna rozdzielność majątkowa bywała krytykowana za to, że w sytuacji, gdy jeden z małżonków zajmował się domem i dziećmi, a drugi intensywnie pracował zawodowo, brakowało mechanizmu chroniącego interesy strony poświęcającej się obowiązkom rodzinnym. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków rozwiązuje ten problem – uwzględnia fakt, że wspólne życie małżeńskie to nie tylko wkład finansowy, ale też wkład w prowadzenie gospodarstwa domowego czy wychowanie dzieci.
Jak ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków?
Ten ustrój majątkowy można wprowadzić tylko poprzez podpisanie umowy małżeńskiej w formie aktu notarialnego. Oznacza to, że małżonkowie muszą udać się do notariusza i zawrzeć tzw. intercyzę. Można to zrobić zarówno przed ślubem, jak i w trakcie małżeństwa. Co ważne, rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków wymaga świadomej decyzji obu stron – żadna z nich nie może narzucić tego rozwiązania jednostronnie.
Jak oblicza się dorobek małżonków?
Pojęcie „dorobek” oznacza wzrost wartości majątku danego małżonka w czasie trwania ustroju. Do dorobku wlicza się m.in.:
- wynagrodzenie za pracę i dochody z działalności gospodarczej,
- dochody z majątku osobistego (np. wynajem mieszkania, które należało do małżonka jeszcze przed ślubem),
- środki zgromadzone na rachunkach bankowych,
- oszczędności i inwestycje,
- przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa.
Nie wlicza się natomiast m.in. darowizn, spadków czy świadczeń o charakterze osobistym (np. odszkodowań za uszczerbek na zdrowiu). Wyrównanie dorobków polega na tym, że ustala się wartość dorobku każdego z małżonków, a następnie ten, którego dorobek jest większy, może zostać zobowiązany do wyrównania różnicy drugiej stronie.
Jak wygląda wyrównanie dorobków w praktyce?
Przykład: małżonkowie decydują się na rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Po 10 latach małżeństwa ich związek się kończy. W tym czasie mąż prowadził działalność gospodarczą i zgromadził majątek o wartości 500 tys. zł. Żona zajmowała się domem i wychowywała dzieci, dzięki czemu jej majątek zwiększył się jedynie o 100 tys. zł. W momencie ustania małżeństwa żona ma prawo domagać się wyrównania dorobków, czyli połowy różnicy pomiędzy dorobkiem męża a jej własnym. W tym przypadku różnica wynosi 400 tys. zł, a więc wyrównanie wynosiłoby 200 tys. zł.
Zalety takiego rozwiązania
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków ma wiele zalet:
- chroni interesy małżonka, który nie pracuje zawodowo, ale wkłada wysiłek w życie rodzinne,
- daje niezależność finansową w trakcie trwania małżeństwa,
- chroni przed długami jednego z małżonków (długi nie przechodzą automatycznie na drugą stronę),
- jest sprawiedliwa w momencie rozstania, bo uwzględnia wspólny dorobek życia.
Kiedy warto wybrać rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków?
To rozwiązanie sprawdzi się w wielu sytuacjach. Polecane jest m.in. parom, w których jedno z małżonków planuje prowadzić firmę i nie chce obciążać współmałżonka ryzykiem gospodarczym. Jest także dobre dla małżeństw, gdzie partnerzy chcą zachować niezależność finansową, ale jednocześnie zależy im na poczuciu sprawiedliwości w razie rozstania. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków jest również rekomendowana, gdy istnieje duża dysproporcja zarobków między stronami.
Dlaczego warto skonsultować decyzję z prawnikiem?
Choć sama umowa zawierana jest u notariusza, warto wcześniej skonsultować się z prawnikiem, aby dobrze zrozumieć wszystkie konsekwencje. Każda para ma inną sytuację finansową i życiową, dlatego rozwiązanie, które sprawdzi się u jednych, nie zawsze będzie najlepsze dla innych. Doradca pomoże ocenić, czy rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków będzie korzystna, czy lepiej rozważyć inny ustrój majątkowy.
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków jako kompromis
To rozwiązanie można nazwać złotym środkiem pomiędzy wspólnością ustawową a pełną rozdzielnością. Łączy w sobie niezależność finansową w trakcie trwania małżeństwa z poczuciem sprawiedliwości przy jego ustaniu. Dzięki temu obie strony są chronione – jedna przed długami drugiej, a druga przed sytuacją, w której po latach wspólnego życia pozostaje bez majątku. Nic dziwnego, że coraz więcej małżeństw decyduje się na ten model, traktując go jako nowoczesne i elastyczne podejście do wspólnych finansów.
